Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından Acemler’de inşa edilen Bursa Büyükşehir Stadyumu’na Sayıştay’dan şok rapor.
Haber Giriş Tarihi: 06.11.2018 18:56
Haber Güncellenme Tarihi: 06.11.2018 18:56
Kaynak:
Haber Merkezi
https://www.bursasporum.com
Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından bu güne kadar yaklaşık 500 milyon lira harcanan ve hala yapımı tamamlanamayan Bursa Büyükşehir Stadı, Sayıştay’ın raporuna girdi. Sayıştay’ın belediyelerin görevlerini tek tek sıralayarak “UEFA ve FIFA kriterlerine uygun yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyum yapmak, mahallî müşterek nitelikte ve Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet eden spor tesisi olmadığı için cari mevzuata göre söz konusu iş Büyükşehir Belediyesinin görevleri arasında değildir” denildi. Ayrıca stadın Bursaspor’a devredilmesine yönelik de “Protokole göre taşınmaza konu tahsisin ve üzerine inşa edilecek stadyumun kullanım hakkı kısmen veya tamamen üçüncü şahıslara devredilemeyeceği belirtilmiştir. Bu itibarla inşa edilen stadyumun Bursaspor Kulübüne kullanım hakkının devredilmesi de protokole aykırı olacaktır” açıklaması yapıldı.
Bursa Büyükşehir Stadyumu Halkın Kullanımına mı açılacak?
Sayıştay’ın yayınladığı rapora göre Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin 2011 yılında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile imzaladığı protokole yönelik açıklanan raporda stadın haklarının farklı bir kuruma devredilemeyeceği notu yer alıyor. Bu kapsamda açıklanan rapora göre Bursaspor’un stadı kullanıp kullanamaycağı ve yapılan tesisin halkın kullanımına mı açılıp açılmayacağı konuları akıllarda soru işareti uyandırdı.
Raporda Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin 45 bin kişilik Bursa Büyükşehir Stadı’nı yapamayacağının yer alması da stadyuma harcanan paranın Bursa Büyükşehir Belediye Meclis Üyeleri’nden tahsil edilmesi konusunu da gündeme getirdi. Sayıştay raporuna göre süreç nasıl ilerleyecek? Bursa Büyükşehir Stadı halkın kullanımına mı açılacak? Bursaspor maçlarını nerede yapacak? Stadyuma harcanan para Büyükşehir Belediyesi’nin kasasına geri dönecek mi? soruları ne zaman yanıt bulacak merak konusu.
Sayıştay’ın Bursa Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ile ilgili raporu şu şekilde;
BULGU 2: Bursa Büyükşehir Belediye Stadyumunun Yapımı ve İşletme Devri ile Kiralama Usulünün Mevzuata Uygun Yapılmaması
İdare tarafından mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla spor tesislerinin yapılması, taşınmaz tahsisinin ve taşınmazın kiraya verilmesinin mevzuata yer alan esas ve usullere göre yapılması gerekmektedir.
A ) Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile Bursa Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Arasında İmzalanan Protokolün Değerlendirmesi
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında 11.01.2011 tarihinde imzalanan “protokolün konusu” başlıklı 3’üncü maddesinde:
“Protokolde belirtilen 64.887,10 metre kare taşınmazın üzerine UEFA ve FIFA kriterlerine uygun, yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyum yapmak ve inşasını 3 yıl içerisinde bitirilmek kaydıyla bedelsiz olarak Belediye Başkanlığına verilmesidir.”
“Sözleşme Yapma Serbestisi ve Diğer Yetkiler” başlıklı 5’inci maddesinde;
“Taşınmaza konu tahsisin ve üzerine inşa edilecek stadyumun kullanım hakkını kısmen veya tamamen üçüncü şahıslara devredemez.” “Sözleşmenin Feshi” başlıklı 14’üncü maddesinde; “Belediyenin bu protokolde yer alan hükümlere ve taahhütlere aykırı davranışlarının tespiti halinde, aykırılığın giderilmesi için Genel Müdürlük tarafından makul bir süre verilir. Bu sürede aykırılıklar giderilmediği takdirde Genel Müdürlükçe protokol feshedilir.” denilmektedir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinde; “Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır: m) Büyükşehirin bütünlüğüne hizmet eden sosyal donatılar, bölge parkları, hayvanat bahçeleri, hayvan barınakları, kütüphane, müze, spor, dinlence, eğlence ve benzeri yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek; gerektiğinde amatör spor kulüplerine nakdî yardım yapmak, malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak, amatör takımlar arasında spor müsabakaları düzenlemek, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan sporculara, teknik yönetici, antrenör ve öğrencilere belediye meclis kararıyla ödül vermek.”
“Diğer hükümler” başlıklı 28’inci maddesinde; “Belediye Kanunu ve diğer ilgili Kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümleri ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanır.” denilmektedir. Ayrıca 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde; “Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;
a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri;
Çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor… sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır.
b) Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir.
Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenir.” denilmektedir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri doğrultusunda Büyükşehir Belediyesinin spor ile ilgili yapabileceği işler şu şekilde olacaktır; Mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla ve Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet eden spor tesisleri yapabilir ve gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile yapılan Protokolde de yer alan UEFA ve FIFA kriterlerine uygun yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyum yapmak, mahallî müşterek nitelikte ve Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet eden spor tesisi olmadığı için cari mevzuata göre söz konusu iş Büyükşehir Belediyesinin görevleri arasında değildir.
Ayrıca protokole göre taşınmaza konu tahsisin ve üzerine inşa edilecek stadyumun kullanım hakkı kısmen veya tamamen üçüncü şahıslara devredilemeyeceği belirtilmiştir. Bu itibarla inşa edilen stadyumun Bursaspor Kulübüne kullanım hakkının devredilmesi de protokole aykırı olacaktır.
B ) Büyükşehir Belediye Stadyumunun Yapımının Değerlendirmesi
Ayrıca 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde; “Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenir.” denilmektedir. Stadyumun yapımına başlandığı tarih olan 2011 yılında Kurumun bütçesinde tahmin edilen bütçe geliri 650.000.000,00 TL, tahmin edilen bütçe gideri 842.720.000,00 TL olup 192.720.000,00 TL için borçlanma öngörülmüştür. 2011 yılı kesin hesabında ise gerçekleşen bütçe geliri 571.309.576,00 TL ve gerçekleşen bütçe gideri 889.320.787,00 TL olmuştur. Ayrıca 2011 sonu itibariyle Kurumun toplam borç stoku 1.066.486.374,15 TL dir.
2011 yılında yapımına başlanılan ve halen çeşitli yapı işleri devam eden stadyuma ilişkin olarak şuana kadar idare tarafından yapılan tüm ödemelerin toplamı 394.528.265,14 TL dir. Ancak söz konusu devam eden işler ve kamulaştırmasız el atma davaları neticesinde ödenecek olan tutarlar sebebiyle toplam tutar daha da artacaktır. Ayrıca idare tarafından amatör spor kulüplerine kanunen yapabileceği nakdi yardımlar dahil olmak üzere, mahalli müşterek nitelikte olan spor faaliyetlerine ilişkin olarak 2011-2017 arasındaki altı yıllık dönemde yaptığı toplam harcama tutarı ise 87.405.010,22 TL olarak gerçekleşmiştir. Yukarıda yer alan mevzuat hükmüne göre, hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliğidir. Ancak stadyumun yapımına başlandığı 2011 yılı itibariyle Kurumun borç stoku ve gelirleri ile giderleri dikkate alındığında; mahallî müşterek nitelikte olmayan, UEFA ve FIFA kriterlerine uygun, yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyuma 2011 yılından 2017 yılsonuna kadar idare tarafından yapılan harcamalar toplamı 2011 yılının bütçe gelirinin %69’una ulaşmış olup, mahalli müşterek nitelikte olan spor faaliyetlerine ilişkin olarak 2011-2017 yılları arasında yapılan toplam harcama 87.405.010,22 TL olmuş ve 2011 yılı bütçe gelirine göre oranı % 15,3’de kalmıştır. Stadyum yapımına ilişkin olarak iki adet kamulaştırmasız el atma söz konusu olup, söz konusu el atmalara ilişkin olarak açılan davalardan bir tanesi halen devam etmektedir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde;
“Bu Kanun kapsamındaki idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce aşağıda belirtilen hususlara uyulması zorunludur: Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz. ... Arsa temini, mülkiyet ve kamulaştırma işlemlerinin tamamlanması şartı, baraj ve büyük sulama, içmesuyu isale hattı, enerji nakil hattı, trafo, trafo merkezleri, şalt tesisleri, kaptajlar, su depoları, karayolu, liman ve havaalanı, demiryolu, petrol ve doğalgaz boru hattı projelerinde aranmaz.” denilmektedir. Yukarıda yer alan mevzuat hükmü gereğince arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaması gerekmektedir. Ancak bu hükme rağmen kamulaştırmasız el atma yapılarak, gerekli imar işleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan stadyum inşaatına başlanmış olup ayrıca kamulaştırmasız el atma davaları nedeniyle idare tarafından ilave giderlere katlanılmıştır.
C) Büyükşehir Belediye Stadyumunun Bursaspor Kulübüne Devrinin Değerlendirmesi
Büyükşehir Belediye Meclisinin 22.01.2015 tarih ve 164 nolu kararında; “ Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ve Stadyum ile ilişkili yapı ve alanların, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c bendi uyarınca; Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ve Stadyum ile ilişkili yapı ve alanların, Bursaspor Kulübü Derneği’ne, aylık kullanım bedeli 60.000,00-TL+ KDV bedelle, 10 yıllığına tahsisi için sözleşme ve/veya protokol imzalamak üzere Büyükşehir Belediye Başkanı Recep ALTEPE’ye yetki verilmesinin uygun olduğuna ve Önergenin aynen kabulüne Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 22/01/2015 günlü OLAĞAN toplantısının 1. Birleşiminde yapılan işaretle oylamada mevcudun oybirliği ile karar verilmiştir.”
Ayrıca bu karara ilave olarak Büyükşehir Belediye Meclisinin 28.12.2016 tarih ve 2877 nolu meclis kararında; “5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c bendi uyarınca; Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ve Stadyum ile ilişkili yapı ve alanların, Bursaspor Kulübü Derneği’ne, 10 yıllık tahsis süresinin revize edilerek, 29 yıllığına tahsisi için sözleşme ve/veya protokol imzalamak üzere Büyükşehir Belediye Başkanı Recep ALTEPE’ye yetki verilmesine ve raporun aynen kabulüne, Büyükşehir Belediye Meclisi’nin, 28/12/2016 günlü OLAĞAN toplantısının 2. Birleşiminde yapılan işaretle mevcudun oybirliği ile karar verilmiştir.” denilmektedir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinde; “Belediye meclisinin görev ve yetkileri şunlardır:
e) Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek.”
“Encümenin görev ve yetkileri” başlıklı 34’üncü maddesinde; “Belediye encümeninin görev ve yetkileri şunlardır:
g) Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek.”
“Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde; “Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;
c) Kamu Kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.
d) Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür.” denilmektedir.
Ayrıca 5018 sayılı Kanun’un "Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, mahallî idarelerin de içinde yer aldığı genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri tanımlanmış ve "Taşınmaz tahsisi” başlıklı 47’nci maddesinde, bu kamu idarelerinin, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilecekleri ve tahsis edilen amaç dışında kullanamayacakları belirtilmek suretiyle taşınmaz tahsisine ilişkin genel bir çerçeve oluşturulmuştur.
Yukarıda belirtildiği üzere, 5018 sayılı Kanun’un 47'nci maddesi, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazların tahsisinde kamu hizmeti ve kamu idaresi olmak üzere iki temel ölçütün varlığını aramaktadır. Başka bir ifadeyle, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazlar kamu hizmetinin bulunmadığı yahut tahsisin yapılacağı tarafın kamu idaresi olmadığı durumlarda tahsis edebilmeleri mümkün değildir.
Dolayısıyla, Belediye Meclisine 5393 sayılı Kanun’un 18’inci maddesi ile verilen taşınmazların tahsis yetkisi sınırsız bir yetki olmayıp bu yetkinin kullanımında yine 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi ile 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesinde getirilen düzenlemelere riayet edilmesi gerekirken, Büyükşehir Belediye Meclisinin mezkûr kararlarında bu düzenlemelere uyulmamış ve kamu kurum ve kuruluşu niteliği taşımayan Bursaspor Kulübüne Belediye taşınmazı tahsis edilerek Belediye Meclisine verilen yetki aşılmıştır.
Öte yandan, söz konusu tahsisin bedelli olması, yapılan işlemin tahsis niteliğini ortadan kaldırmamakta ve taşınmazın kiralandığı anlamına gelmemektedir. Kaldı ki, belediye mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması için belediye meclis kararı tek başına yeterli olmayıp böyle bir durumda 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
Belediye Meclisi kararı ile taşınmaz tahsisinin, ancak 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesi ile 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi çerçevesinde ve sadece mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yapılabileceği, bu nedenle kamu kurum ve kuruluşu niteliği taşımayan Bursaspor Kulübüne yapılan taşınmaz tahsisinin mevzuata aykırı olmaktadır.
Söz konusu iki meclis kararında da 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c maddesine göre ortak proje kapsamında tahsis yapılacağı belirtilmiştir. Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre, belediyelerin dernek, vakıf, birlik, kuruluş ve benzeri teşekküllerle ortak hizmet projeleri gerçekleştirmeleri mümkündür. Bunun için ortak hizmet projesi kapsamında yapılacak işin belediyenin görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda olması, belediye meclis kararı alınması ve taraflar arasında bir protokol imzalanması gerekmektedir.
Ancak bu kapsamda Bursaspor Kulübü ile mevzuata uygun olarak yapılmış ortak proje olmayıp taraflar arasında “ürün kirası sözleşmesi” yapılmıştır. Tamamı idare tarafından 394.528.265,14 TL yatırımla yapılan stadyum Belediyenin bir taşınmazı olup, taşınmazların kiralanmasına ilişkin esas ve usuller 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nda belirtilmiştir. Belediye Başkanı ve Bursaspor Kulübü arasında “ürün kirası sözleşmesi” yapılması, Belediye Meclisince verilen yetkinin aşılarak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamı dışında işlem tesis edildiğini ortaya koymaktadır.
D) Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Bursaspor Kulübü Arasında Yapılan Sözleşmenin Değerlendirmesi İdare ve Bursaspor Kulübü arasında 14.02.2017 tarihinde imzalanan Sözleşme, Meclis kararına dayanılarak yapılmış olup, Kurum mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması için 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
5393 sayılı Belediye Kanunun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesi gereğince bir taşınmazın üç yıldan fazla süre ile kiraya verilmesi kararını vermek Meclisin yetkisindedir. Ayrıca 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 13’üncü maddesine göre ihale komisyonu Belediye Encümenidir. Aynı Kanun’un 35’inci maddesinde İhale usullerinin neler olduğu belirtilmiş olup, 36’ıncı maddesinde ihalelerde kapalı teklif usulünün esas olduğu ifade edilmiştir.
Ancak Kurum ve Kulüp arasında yapılan sözleşme, kiralamaya ilişkin olarak 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’na aykırı olarak sadece Meclis kararına dayanılarak yapılmıştır. İdare ve Kulüp arasında yapılan sözleşmede kiralanacak stadyumun kullanım bedelinin tespitine, reklam gelirleri, alt kira yetkisi ve diğer mali hükümlerine ilişkin olarak, stadyum kiralanması konusunda ülke çapında genel uygulayıcı kurum olan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün “Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü İşletme Yönetmeliği” ve bu yönetmeliğe dayanılarak çıkarılan ücret tarifesi ile uygulanacak esaslar dikkate alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Spor Genel Müdürlüğü tarafından 05.07.2017 tarihinde yayımlanan ücret tarifesine göre 2017-2018 Futbol Sezonunda Süper Lig Kulüplerince kiralanan ve müsabakalarının oynanacağı seyirci kapasitesi 30.001’den 45.000’e kadar olanlar için; sezonluk olarak kiralanması halinde her bir müsabaka için 35.700,00 TL (KDV Hariç) olarak belirlenmiştir.
Ayrıca uygulanacak esaslarda; Müsabaka net hasılatının %7’sinin alınacağı,
Stadyumda bulunan büfe, kafeterya, reklam ve benzeri yerlerin işletme hakkı ile ilgili kuruluşlardan alınacak tesise giriş ücretlerinin alınacağı,
Kira ücretleri lig ve kupa müsabakaları için geçerli olduğu, Hususları yer almaktadır.
Ancak İdare ve kulüp arasında yapılan sözleşme ile bilet satış gelirlerinin tamamı kulübe bırakılmıştır. Stadyum giriş kapıları ve tribün kapılarının isim hakları geliri ile Bursa Büyükşehir Belediyesi Stadyumu kompleksinde yer alan her türlü reklam ve kira gelirleri tamamen Kulübe ait olduğu ifade edilmiştir.
İdare tarafından alınması gereken tüm bu gelirlerin Kulübe bırakılması ürün kirası sözleşmesi niteliğine aykırı olup, söz konusu gelirlerin tutarı kadar Kulübe nakdi yardım yapıldığını ortaya koymaktadır. Bu uygulama Ancak 5393 sayılı Belediye Kanununun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin son fıkrasında Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29’uncu maddesinin ve 5253 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin belediyeler için uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu hükme göre belediyelerin dernek, vakıf, birlik ve benzeri kuruluşlara ayni veya nakdi yardım yapabilmesi mümkün değildir. Ayrıca 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nun Kesin teminat başlıklı 54’üncü maddesinde;
“ Taahhüdün, sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmasından önce müteahhit veya müşteriden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır.” hükmü yer almaktadır.
Yapılan sözleşme aylık 60.000,00 TL üzerinden 29 yıl süre ile olup mezkur kanuna göre alınması gereken kesin teminat miktarı (sözleşme toplam bedeli:50.460.000,00 TL* %6)= 3.027.600,00 TL olması gerekmektedir. Ancak Kulüpten herhangi bir kesin teminat alınmamıştır. Son olarak, taraflar arasında yapılan sözleşmeye göre kulüp tarafından ödenmesi gereken kira bedellerinin toplamı, kira başlangıcı olan 01.02.2016 tarihinden 31.12.2017 tarihine kadar 1.455.570,00 TL (KDV Hariç) olup herhangi bir tahsilat yapılmamıştır. Sözleşmede yer alan “kira bedellerinin herhangi ikisinin üst üste ödenmemesi halinde ihtar ya da ihbara gerek olmaksızın kira dönemi sonuna kadar olan tüm kira bedelleri muaccel hale gelmiş sayılacağını taraflar peşinen kabul eder.” hükmü gereğince tüm kira bedelleri muaccel hale gelmesi gerekmektedir. Ancak idare tarafından bu kapsamda yapılmış herhangi bir tahakkuk ve tahsilat işlemi bulunmamaktadır. Kira dönemi sonuna kadar tüm kira bedellerinin muaccel hale gelmesi nedeniyle (28*12*60.000,00)= (20.160.000,00 TL – 1.455.570,00 TL yapılan tahakkuk)=18.704.430,00 TL (KDV hariç) alacak tahakkuku yapılması gerekmektedir.
Mali tablolarda, alacak tahakkuku yapılmaması nedeniyle 120 Gelirlerden Alacak Hesabı ve 600 Gelirler Hesabı 18.704.430,00 TL eksik gösterilmiştir. Kamu idaresi cevabında;
A ) Protokolün 5.maddesinin son kısmında “stadyumun kullanım hakkını kısmen veya tamamen üçüncü şahıslara devredemez” denilmekte ise de 5.maddenin (a) bendinde “resmi kurumlar ile üçüncü şahıslarla her türlü sözleşmeyi akdedebilecektir.” denmekte olup protokolü fesih edebilecek bir durum oluşmadığı, Ayrıca Gençlik Spor Genel Müdürlüğünce de bu konuda tarafımıza herhangi bir fesih bildirimi yapılmadığı, 5216 Sayılı Kanunun Büyükşehir Belediyesinin görev yetki ve sorumlulukları başlıklı 7/m maddesinde spor ile ilgili yerleri yapmak/yaptırmak 5393 yasanın 14/a maddesinde de spordan bahsettiği, Mahalli müşterek niteliğinde ki yerler için her ne kadar öncelik sırasında belediyenin mali durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınsa da, yapılan tesis bedeli mukabilinde kullanıma verildiği, Bedelsiz bir kullanımın söz konusu olmadığı,
Yukarıdaki yasa metinlerindeki spor kavramı daha geniş perspektifte değerlendiğimizde söz konusu spor tesisini Büyükşehir Belediyesinin yapmasında bir engel gözükmediği,
B ) Stadyumun yapı alanının oturduğu alan itibari ile arsa temini, kamulaştırması ve imar işleri tamamlanmış ve uygulama projeleri yapılarak ihaleye çıkıldığı, Kamulaştırmasız el atmalar ise çevre düzenlemeleri faaliyetleri kapsamında olduğu, Raporun bu maddesindeki hususlar halen belediyemizin cari gündeminde olup neticelendirilmesi çalışmasının devam ettiği,
C ) Stadyum, Belediyemizce alınmış meclis kararı ve 5393 Sayılı Kanunun 75/c maddesi gereğince; söz konusu kulüp kamu yararına çalışan dernekler statüsünde olduğundan ortak hizmet projesi kapsamında ve 5216 Sayılı Kanunun 7/m maddesi uyarınca spor yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek ve işlettirmenin Belediyemizin görev, yetki ve sorumluluk alanına giren işlerden olması nedeniyle Bursaspor Kulübüne devredildiği,
D ) İdaremiz bütçesinden Bursaspor'a herhangi bir ayni veya nakdi yardım yapılmadığı, Ayrıca Bursaspor Kulübü Derneği Ulusal ve Uluslararası alanda profesyonel bir kulüp olması sebebiyle elde ettiği gelirler söz konusu olduğu, Stadyumun Bursa'da talep edecek başka bir kulüp bulunmayacağı gibi, bulunsa da anılan gelirleri niteliği itibariyle elde etmesi de mümkün olmadığı, Bu nedenle söz konusu gelirlerle stat kirasının mukayese edilerek ayni veya nakdi yardım söz konusu edilmemesi gerektiği, Ayrıca Bursaspor'dan 2886 Sayılı Kanun kapsamında ihale yapılmadığı için teminat alınmadığı,
Kira bedellerinin herhangi ikisinin üst üste ödenmemesi halinde kira dönemi sonuna kadar olan tüm kira bedellerinin muaccel hale gelmiş sayılacağı ile ilgili protokol maddesi tadil edileceği, ifade edilmiştir.
Sonuç olarak
A ) Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta; Protokolün 5’inci maddesinin son kısmında “stadyumun kullanım hakkını kısmen veya tamamen üçüncü şahıslara devredemez” denilmekte ise de 5.maddenin (a) bendinde “resmi kurumlar ile üçüncü şahıslarla her türlü sözleşmeyi akdedebilecektir.” denmekte olup protokolü fesih edebilecek bir durum oluşmadığı ve Gençlik Spor Genel Müdürlüğünce de bu konuda tarafımıza herhangi bir fesih bildirimi yapılmadığı belirtilmiştir.
Protokolün 5’inci maddesinde; “Belediye, Protokolün imzalanmasından sonra, işbu protokol konusu işleri gerçekleştirebilmek için protokol hükümlerine uygun olmak ve protokol süresini aşmamak kaydıyla;” denilmektedir. Dolayısıyla 5’inci maddenin (a) bendinde yer alan “resmi kurumlar ile üçüncü şahıslarla her türlü sözleşmeyi akdedebilecektir.” hükmü protokol konusu iş olan UEFA ve FIFA kriterlerine uygun 45.000 kapasiteli stadyum yapmak olduğu için söz konusu bent uyarınca sadece stadyum yapımı ile ilgili olarak resmi kurumlar ve üçüncü şahıslarla her türlü sözleşme yapılabilir. 5'inci maddenin son fıkrası açık bir şekilde stadyumun kullanım hakkını kısmen veya tamamen üçüncü şahıslara devrini yasaklamaktadır. Protokole aykırı davranış nedeniyle Gençlik Spor Genel Müdürlüğünce protokolün feshi gündemde olmaya devam etmektedir. Ayrıca Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta, 5216 Sayılı Kanunun Büyükşehir Belediyesinin görev yetki ve sorumlulukları başlıklı 7/m maddesinde spor ile ilgili yerleri yapmak/yaptırmak 5393 yasanın 14/a maddesinde de spordan bahsettiği, mahalli müşterek niteliğinde ki yerler için her ne kadar öncelik sırasında belediyenin mali durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınsa da, yapılan tesis bedeli mukabilinde kullanıma verildiği, bedelsiz bir kullanımın söz konusu olmadığı ve yasa metinlerindeki spor kavramı daha geniş perspektifte değerlendiğimizde söz konusu spor tesisini Büyükşehir Belediyesinin yapmasında bir engel gözükmediği belirtilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Görev ve Sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinin (m) bendi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin Görev ve Sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinin (a) bendi birlikte değerlendirildiğinde; Büyükşehir Belediyesinin spor tesisleri yapabilmesi için mahallî müşterek nitelikte olmak şartı ve Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet etmesi şartı gerekmektedir.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile yapılan Protokolde de yer alan UEFA ve FİFA kriterlerine uygun yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyum yapmak, mahallî müşterek nitelikte ve Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet eden spor tesisi olmadığı için cari mevzuata göre söz konusu iş Büyükşehir Belediyesinin görevleri arasında değildir. Bu itibarla, yapılan tesisin bedeli mukabilinde kullanıma verilmesi mevzuata aykırı yapılan işin esasını değiştirmeyecektir.
B ) Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta; Stadyumun yapı alanının oturduğu alan itibari ile arsa temini, kamulaştırması ve imar işleri tamamlanmış ve uygulama projeleri yapılarak ihaleye çıkıldığı, Kamulaştırmasız el atmalar ise çevre düzenlemeleri faaliyetleri kapsamında olduğu, raporun bu maddesindeki hususlar halen belediyenin cari gündeminde olup neticelendirilmesi çalışmasının devam ettiği belirtilmiştir. Bulguda yer alan iki adet kamulaştırmasız el atma, stadyum kompleksine ilişkin olup, Bursaspor Kulübünün kullanımına verilen alanı kapsamaktadır. Söz konusu kamulaştırmasız el atmalar çevre düzenleme faaliyetleri kapsamındaki yapım işleri ile ilgili olup, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce Uyulması Gereken Diğer Kurallar” başlıklı 62’nci maddesine göre arsa temin edilmeden ve kamulaştırma yapılmadan ihaleye çıkılamaması gerekmektedir.
Ancak bu hükme rağmen kamulaştırmasız el atma yapılarak, kamulaştırmasız el atma davaları nedeniyle idare tarafından ilave giderlere katlanılmıştır. Ayrıca Kurum tarafından gönderilen cevapta, bulguda yer alan “hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınması gerektiği” hususuna ilişkin bir açıklama yapılmamıştır.
Bulguda da yer aldığı üzere; stadyumun yapımına başlandığı tarih olan 2011 yılı kesin hesabında gerçekleşen bütçe geliri 571.309.576,00 TL ve gerçekleşen bütçe gideri 889.320.787,00 TL olmuştur. Ayrıca 2011 sonu itibariyle Kurumun toplam borç stoku 1.066.486.374,15 TL dir.
2011 yılında yapımına başlanılan ve halen çeşitli yapı işleri devam eden stadyuma ilişkin olarak şu ana kadar idare tarafından yapılan tüm ödemelerin toplamı 394.528.265,14 TL dir. Ancak söz konusu devam eden işler ve kamulaştırmasız el atma davaları neticesinde ödenecek olan tutarlar sebebiyle toplam tutar daha da artacaktır. İdare tarafından amatör spor kulüplerine kanunen yapabileceği nakdi yardımlar dahil olmak üzere, mahalli müşterek nitelikte olan spor faaliyetlerine ilişkin olarak 2012-2017 arasındaki altı yıllık dönemde yaptığı toplam harcama tutarı ise 87.405.010,22 TL olarak gerçekleşmiştir.
Mevzuat hükmüne göre, hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınması gerekmektedir. Ancak 2011 yılı itibariyle Kurumun borç stoku ve gelirleri ile giderleri dikkate alındığında; mahallî müşterek nitelikte olmayan UEFA ve FİFA kriterlerine uygun yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyum yapmak, belediyenin mali durumu açısından önceliğinin olmadığını ortaya koymaktadır.
C ) Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta; stadyum, meclis kararı ve 5393 Sayılı Kanunun 75/c maddesi gereğince; söz konusu kulüp kamu yararına çalışan dernekler statüsünde olduğundan ortak hizmet projesi kapsamında ve 5216 Sayılı Kanunun 7/m maddesi uyarınca spor yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek ve işlettirmenin Belediyenin görev, yetki ve sorumluluk alanına giren işlerden olması nedeniyle Bursaspor Kulübüne devredildiği belirtilmiştir.
Büyükşehir Belediye Meclisinin 22.01.2015 tarih ve 164 nolu kararında “5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c bendi uyarınca; Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ve Stadyum ile ilişkili yapı ve alanların, Bursaspor Kulübü Derneği’ne, aylık kullanım bedeli 60.000,00-TL+ KDV bedelle, 10 yıllığına tahsisi” ifadesi yer almaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer Kuruluşlarla İlişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde;
“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;
d) Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür.” denilmektedir.
5018 sayılı Kanun’un 47'nci maddesi, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazların tahsisinde kamu hizmeti ve kamu idaresi olmak üzere iki temel ölçütün varlığını aramaktadır. Başka bir ifadeyle, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazlar kamu hizmetinin bulunmadığı yahut tahsisin yapılacağı tarafın kamu idaresi olmadığı durumlarda tahsis edebilmeleri mümkün değildir.
Belediye Meclisine 5393 sayılı Kanun’un 18’inci maddesi ile verilen taşınmazların tahsis yetkisi sınırsız bir yetki olmayıp bu yetkinin kullanımında, 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi ile 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesinde getirilen düzenlemelere riayet edilmesi gerekirken, Büyükşehir Belediye Meclisinin mezkûr kararlarında bu düzenlemelere uyulmamış ve kamu kurum ve kuruluşu niteliği taşımayan Bursaspor Kulübüne Belediye taşınmazı tahsis edilerek Belediye Meclisine verilen yetki aşılmıştır.
Öte yandan, söz konusu tahsisin bedelli olması, yapılan işlemin tahsis niteliğini ortadan kaldırmamakta ve taşınmazın kiralandığı anlamına gelmemektedir. Kaldı ki, belediye mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması için belediye meclis kararı tek başına yeterli olmayıp böyle bir durumda 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Söz konusu meclis kararında 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c maddesine göre ortak proje kapsamında tahsis yapılacağı belirtilmiştir. Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre, belediyelerin dernek, vakıf, birlik, kuruluş ve benzeri teşekküllerle ortak hizmet projeleri gerçekleştirmeleri mümkündür. Bunun için ortak hizmet projesi kapsamında yapılacak işin belediyenin görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda olması, belediye meclis kararı alınması ve taraflar arasında bir protokol imzalanması gerekmektedir.
Ancak bu kapsamda Bursaspor Kulübü ile mevzuata uygun olarak yapılmış herhangi bir ortak proje olmayıp, taraflar arasında “ürün kirası sözleşmesi” yapılmıştır.
D ) Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta; idaremiz bütçesinden Bursaspor'a herhangi bir ayni veya nakdi yardım yapılmadığı, Ayrıca Bursaspor Kulübü Derneği Ulusal ve Uluslararası alanda profesyonel bir kulüp olması sebebiyle elde ettiği gelirler söz konusu olduğu, Stadyumun Bursa'da talep edecek başka bir kulüp bulunmayacağı gibi, bulunsa da anılan gelirleri niteliği itibariyle elde etmesi de mümkün olmadığı, bu nedenle söz konusu gelirlerle stat kirasının mukayese edilerek ayni veya nakdi yardım söz konusu edilmemesi gerektiği, ayrıca Bursaspor'dan 2886 Sayılı Kanun kapsamında ihale yapılmadığı için teminat alınmadığı, kira bedellerinin herhangi ikisinin üst üste ödenmemesi halinde kira dönemi sonuna kadar olan tüm kira bedellerinin muaccel hale gelmiş sayılacağı ile ilgili protokol maddesi tadil edileceği belirtilmiştir.
İdare ve Bursaspor Kulübü arasında 14.02.2017 tarihinde imzalanan Sözleşme, Meclis kararına dayanılarak yapılmış olup, Kurum mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması için 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
İdare ve Kulüp arasında yapılan sözleşmede kiralanacak stadyumun kullanım bedelinin tespitine, reklam gelirleri, alt kira yetkisi ve diğer mali hükümlerine ilişkin olarak, stadyum kiralanması konusunda ülke çapında genel uygulayıcı kurum olan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün “Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü İşletme Yönetmeliği” ve bu yönetmeliğe dayanılarak çıkarılan ücret tarifesi ile uygulanacak esaslar dikkate alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü İşletme Yönetmeliği'ne dayanılarak çıkarılan Uygulanacak Esaslarda;
Müsabaka net hasılatının %7’sinin alınacağı,
Stadyumda bulunan büfe, kafeterya, reklam ve benzeri yerlerin işletme hakkı ile ilgili kuruluşlardan alınacak tesise giriş ücretlerinin alınacağı,
Kira ücretleri lig ve kupa müsabakaları için geçerli olduğu,
Kira Bedeli Üzerinden %6 oranında teminat alınacağı, hususları yer almaktadır.
Ancak İdare ve Kulüp arasında yapılan sözleşme ile bilet satış gelirlerinin tamamı kulübe bırakılmıştır. Stadyum giriş kapıları ve tribün kapılarının isim hakları geliri ile Bursa Büyükşehir Belediyesi Stadyumu kompleksinde yer alan her türlü reklam ve kira gelirleri tamamen Kulübe ait olduğu ifade edilmiş olup, herhangi bir teminat da alınmamıştır.
İdare tarafından alınması gereken tüm bu gelirlerin Kulübe bırakılması ürün kirası sözleşmesi niteliğine aykırı olup, İdare tarafından alınmayan gelirlerin tutarı kadar Kulübe nakdi yardım yapıldığını ortaya koymaktadır. Bu uygulama Ancak 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin son fıkrasında Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29’uncu maddesinin ve 5253 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin belediyeler için uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu hükme göre belediyelerin dernek, vakıf, birlik ve benzeri kuruluşlara ayni veya nakdi yardım yapabilmesi mümkün değildir.
Son olarak, taraflar arasında yapılan sözleşmeye göre kulüp tarafından ödenmesi gereken kira bedellerinin toplamı, kira başlangıcı olan 01.02.2016 tarihinden 31.12.2017 tarihine kadar 1.455.570,00 TL (KDV Hariç) olup herhangi bir tahsilat yapılmamıştır. Sözleşmede yer alan “kira bedellerinin herhangi ikisinin üst üste ödenmemesi halinde ihtar ya da ihbara gerek olmaksızın kira dönemi sonuna kadar olan tüm kira bedelleri muaccel hale gelmiş sayılacağını taraflar peşinen kabul eder.” hükmü gereğince tüm kira bedelleri muaccel hale gelmesi gerekmektedir. Ancak idare tarafından bu kapsamda yapılmış herhangi bir tahakkuk ve tahsilat işlemi bulunmamaktadır.
Kurum tarafından gönderilen cevapta, sözleşmede yer alan “kira bedellerinin herhangi ikisinin üst üste ödenmemesi halinde kira dönemi sonuna kadar olan tüm kira bedellerinin muaccel hale gelmiş sayılacağı” hükmünün değiştirileceği belirtilmiştir. Ancak yürürlükte olan sözleşmeye göre söz konusu hüküm gereği muaccel hale gelmesi gereken tutarın geriye dönük olarak kaldırılması mümkün olmayacaktır. Cari bir sözleşmenin Belediye menfaatlerini gözetmeden kulüp lehine değiştirilmesi hukukun temel ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir. Kira dönemi sonuna kadar tüm kira bedellerinin muaccel hale gelmesi ve alacak tahakkuku yapılmaması nedeniyle Kurumun 2017 Mali tablolarında, 120 Gelirlerden Alacak Hesabı ve 600 Gelirler Hesabı 18.704.430,00 TL eksik yer almaktadır.
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
Web.tv
Timsah Arena hakkında Sayıştay'dan şok rapor!
Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından Acemler’de inşa edilen Bursa Büyükşehir Stadyumu’na Sayıştay’dan şok rapor.
Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından bu güne kadar yaklaşık 500 milyon lira harcanan ve hala yapımı tamamlanamayan Bursa Büyükşehir Stadı, Sayıştay’ın raporuna girdi. Sayıştay’ın belediyelerin görevlerini tek tek sıralayarak “UEFA ve FIFA kriterlerine uygun yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyum yapmak, mahallî müşterek nitelikte ve Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet eden spor tesisi olmadığı için cari mevzuata göre söz konusu iş Büyükşehir Belediyesinin görevleri arasında değildir” denildi. Ayrıca stadın Bursaspor’a devredilmesine yönelik de “Protokole göre taşınmaza konu tahsisin ve üzerine inşa edilecek stadyumun kullanım hakkı kısmen veya tamamen üçüncü şahıslara devredilemeyeceği belirtilmiştir. Bu itibarla inşa edilen stadyumun Bursaspor Kulübüne kullanım hakkının devredilmesi de protokole aykırı olacaktır” açıklaması yapıldı.
Bursa Büyükşehir Stadyumu Halkın Kullanımına mı açılacak?
Sayıştay’ın yayınladığı rapora göre Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin 2011 yılında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile imzaladığı protokole yönelik açıklanan raporda stadın haklarının farklı bir kuruma devredilemeyeceği notu yer alıyor. Bu kapsamda açıklanan rapora göre Bursaspor’un stadı kullanıp kullanamaycağı ve yapılan tesisin halkın kullanımına mı açılıp açılmayacağı konuları akıllarda soru işareti uyandırdı.
Raporda Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin 45 bin kişilik Bursa Büyükşehir Stadı’nı yapamayacağının yer alması da stadyuma harcanan paranın Bursa Büyükşehir Belediye Meclis Üyeleri’nden tahsil edilmesi konusunu da gündeme getirdi. Sayıştay raporuna göre süreç nasıl ilerleyecek? Bursa Büyükşehir Stadı halkın kullanımına mı açılacak? Bursaspor maçlarını nerede yapacak? Stadyuma harcanan para Büyükşehir Belediyesi’nin kasasına geri dönecek mi? soruları ne zaman yanıt bulacak merak konusu.
Kaynak: http://www.yerelsecim.tv/bursaya-timsah-arena-soku.html
Sayıştay’ın Bursa Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ile ilgili raporu şu şekilde;
BULGU 2: Bursa Büyükşehir Belediye Stadyumunun Yapımı ve İşletme Devri ile Kiralama Usulünün Mevzuata Uygun Yapılmaması
İdare tarafından mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla spor tesislerinin yapılması, taşınmaz tahsisinin ve taşınmazın kiraya verilmesinin mevzuata yer alan esas ve usullere göre yapılması gerekmektedir.
A ) Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile Bursa Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı Arasında İmzalanan Protokolün Değerlendirmesi
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında 11.01.2011 tarihinde imzalanan “protokolün konusu” başlıklı 3’üncü maddesinde:
“Protokolde belirtilen 64.887,10 metre kare taşınmazın üzerine UEFA ve FIFA kriterlerine uygun, yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyum yapmak ve inşasını 3 yıl içerisinde bitirilmek kaydıyla bedelsiz olarak Belediye Başkanlığına verilmesidir.”
“Sözleşme Yapma Serbestisi ve Diğer Yetkiler” başlıklı 5’inci maddesinde;
“Taşınmaza konu tahsisin ve üzerine inşa edilecek stadyumun kullanım hakkını kısmen veya tamamen üçüncü şahıslara devredemez.”
“Sözleşmenin Feshi” başlıklı 14’üncü maddesinde;
“Belediyenin bu protokolde yer alan hükümlere ve taahhütlere aykırı davranışlarının tespiti halinde, aykırılığın giderilmesi için Genel Müdürlük tarafından makul bir süre verilir. Bu sürede aykırılıklar giderilmediği takdirde Genel Müdürlükçe protokol feshedilir.” denilmektedir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinde;
“Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
m) Büyükşehirin bütünlüğüne hizmet eden sosyal donatılar, bölge parkları, hayvanat bahçeleri, hayvan barınakları, kütüphane, müze, spor, dinlence, eğlence ve benzeri yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek; gerektiğinde amatör spor kulüplerine nakdî yardım yapmak, malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak, amatör takımlar arasında spor müsabakaları düzenlemek, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan sporculara, teknik yönetici, antrenör ve öğrencilere belediye meclis kararıyla ödül vermek.”
“Diğer hükümler” başlıklı 28’inci maddesinde;
“Belediye Kanunu ve diğer ilgili Kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümleri ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanır.” denilmektedir.
Ayrıca 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde;
“Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;
Çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor… sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır.
b) Gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir.
Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenir.” denilmektedir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri doğrultusunda Büyükşehir Belediyesinin spor ile ilgili yapabileceği işler şu şekilde olacaktır;
Mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla ve Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet eden spor tesisleri yapabilir ve gerektiğinde, sporu teşvik etmek amacıyla gençlere spor malzemesi verir, amatör spor kulüplerine ayni ve nakdî yardım yapar ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan öğrencilere, sporculara, teknik yöneticilere ve antrenörlere belediye meclisi kararıyla ödül verebilir.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile yapılan Protokolde de yer alan UEFA ve FIFA kriterlerine uygun yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyum yapmak, mahallî müşterek nitelikte ve Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet eden spor tesisi olmadığı için cari mevzuata göre söz konusu iş Büyükşehir Belediyesinin görevleri arasında değildir.
Ayrıca protokole göre taşınmaza konu tahsisin ve üzerine inşa edilecek stadyumun kullanım hakkı kısmen veya tamamen üçüncü şahıslara devredilemeyeceği belirtilmiştir. Bu itibarla inşa edilen stadyumun Bursaspor Kulübüne kullanım hakkının devredilmesi de protokole aykırı olacaktır.
Ayrıca 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde;
“Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenir.” denilmektedir.
Stadyumun yapımına başlandığı tarih olan 2011 yılında Kurumun bütçesinde tahmin edilen bütçe geliri 650.000.000,00 TL, tahmin edilen bütçe gideri 842.720.000,00 TL olup 192.720.000,00 TL için borçlanma öngörülmüştür. 2011 yılı kesin hesabında ise gerçekleşen bütçe geliri 571.309.576,00 TL ve gerçekleşen bütçe gideri 889.320.787,00 TL olmuştur. Ayrıca 2011 sonu itibariyle Kurumun toplam borç stoku 1.066.486.374,15 TL dir.
2011 yılında yapımına başlanılan ve halen çeşitli yapı işleri devam eden stadyuma ilişkin olarak şuana kadar idare tarafından yapılan tüm ödemelerin toplamı 394.528.265,14 TL dir. Ancak söz konusu devam eden işler ve kamulaştırmasız el atma davaları neticesinde ödenecek olan tutarlar sebebiyle toplam tutar daha da artacaktır.
Ayrıca idare tarafından amatör spor kulüplerine kanunen yapabileceği nakdi yardımlar dahil olmak üzere, mahalli müşterek nitelikte olan spor faaliyetlerine ilişkin olarak 2011-2017 arasındaki altı yıllık dönemde yaptığı toplam harcama tutarı ise 87.405.010,22 TL olarak gerçekleşmiştir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükmüne göre, hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliğidir. Ancak stadyumun yapımına başlandığı 2011 yılı itibariyle Kurumun borç stoku ve gelirleri ile giderleri dikkate alındığında; mahallî müşterek nitelikte olmayan, UEFA ve FIFA kriterlerine uygun, yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyuma 2011 yılından 2017 yılsonuna kadar idare tarafından yapılan harcamalar toplamı 2011 yılının bütçe gelirinin %69’una ulaşmış olup, mahalli müşterek nitelikte olan spor faaliyetlerine ilişkin olarak 2011-2017 yılları arasında yapılan toplam harcama 87.405.010,22 TL olmuş ve 2011 yılı bütçe gelirine göre oranı % 15,3’de kalmıştır.
Stadyum yapımına ilişkin olarak iki adet kamulaştırmasız el atma söz konusu olup, söz konusu el atmalara ilişkin olarak açılan davalardan bir tanesi halen devam etmektedir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde;
“Bu Kanun kapsamındaki idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce aşağıda belirtilen hususlara uyulması zorunludur:
Yapım işlerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaz.
...
Arsa temini, mülkiyet ve kamulaştırma işlemlerinin tamamlanması şartı, baraj ve büyük sulama, içmesuyu isale hattı, enerji nakil hattı, trafo, trafo merkezleri, şalt tesisleri, kaptajlar, su depoları, karayolu, liman ve havaalanı, demiryolu, petrol ve doğalgaz boru hattı projelerinde aranmaz.” denilmektedir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükmü gereğince arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamulaştırma ve gerekli hallerde imar işlemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan ihaleye çıkılamaması gerekmektedir. Ancak bu hükme rağmen kamulaştırmasız el atma yapılarak, gerekli imar işleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yapılmadan stadyum inşaatına başlanmış olup ayrıca kamulaştırmasız el atma davaları nedeniyle idare tarafından ilave giderlere katlanılmıştır.
C) Büyükşehir Belediye Stadyumunun Bursaspor Kulübüne Devrinin Değerlendirmesi
Büyükşehir Belediye Meclisinin 22.01.2015 tarih ve 164 nolu kararında;
“ Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ve Stadyum ile ilişkili yapı ve alanların, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c bendi uyarınca; Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ve Stadyum ile ilişkili yapı ve alanların, Bursaspor Kulübü Derneği’ne, aylık kullanım bedeli 60.000,00-TL+ KDV bedelle, 10 yıllığına tahsisi için sözleşme ve/veya protokol imzalamak üzere Büyükşehir Belediye Başkanı Recep ALTEPE’ye yetki verilmesinin uygun olduğuna ve Önergenin aynen kabulüne Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 22/01/2015 günlü OLAĞAN toplantısının 1. Birleşiminde yapılan işaretle oylamada mevcudun oybirliği ile karar verilmiştir.”
Ayrıca bu karara ilave olarak Büyükşehir Belediye Meclisinin 28.12.2016 tarih ve 2877 nolu meclis kararında;
“5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c bendi uyarınca; Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ve Stadyum ile ilişkili yapı ve alanların, Bursaspor Kulübü Derneği’ne, 10 yıllık tahsis süresinin revize edilerek, 29 yıllığına tahsisi için sözleşme ve/veya protokol imzalamak üzere Büyükşehir Belediye Başkanı Recep ALTEPE’ye yetki verilmesine ve raporun aynen kabulüne, Büyükşehir Belediye Meclisi’nin, 28/12/2016 günlü OLAĞAN toplantısının 2. Birleşiminde yapılan işaretle mevcudun oybirliği ile karar verilmiştir.” denilmektedir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinde;
“Belediye meclisinin görev ve yetkileri şunlardır:
e) Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek.”
“Encümenin görev ve yetkileri” başlıklı 34’üncü maddesinde;
“Belediye encümeninin görev ve yetkileri şunlardır:
g) Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek.”
“Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde;
“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;
Ayrıca 5018 sayılı Kanun’un "Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, mahallî idarelerin de içinde yer aldığı genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri tanımlanmış ve "Taşınmaz tahsisi” başlıklı 47’nci maddesinde, bu kamu idarelerinin, kanunlarında belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebilecekleri ve tahsis edilen amaç dışında kullanamayacakları belirtilmek suretiyle taşınmaz tahsisine ilişkin genel bir çerçeve oluşturulmuştur.
Yukarıda belirtildiği üzere, 5018 sayılı Kanun’un 47'nci maddesi, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazların tahsisinde kamu hizmeti ve kamu idaresi olmak üzere iki temel ölçütün varlığını aramaktadır. Başka bir ifadeyle, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazlar kamu hizmetinin bulunmadığı yahut tahsisin yapılacağı tarafın kamu idaresi olmadığı durumlarda tahsis edebilmeleri mümkün değildir.
Dolayısıyla, Belediye Meclisine 5393 sayılı Kanun’un 18’inci maddesi ile verilen taşınmazların tahsis yetkisi sınırsız bir yetki olmayıp bu yetkinin kullanımında yine 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi ile 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesinde getirilen düzenlemelere riayet edilmesi gerekirken, Büyükşehir Belediye Meclisinin mezkûr kararlarında bu düzenlemelere uyulmamış ve kamu kurum ve kuruluşu niteliği taşımayan Bursaspor Kulübüne Belediye taşınmazı tahsis edilerek Belediye Meclisine verilen yetki aşılmıştır.
Öte yandan, söz konusu tahsisin bedelli olması, yapılan işlemin tahsis niteliğini ortadan kaldırmamakta ve taşınmazın kiralandığı anlamına gelmemektedir. Kaldı ki, belediye mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması için belediye meclis kararı tek başına yeterli olmayıp böyle bir durumda 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
Belediye Meclisi kararı ile taşınmaz tahsisinin, ancak 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesi ile 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi çerçevesinde ve sadece mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yapılabileceği, bu nedenle kamu kurum ve kuruluşu niteliği taşımayan Bursaspor Kulübüne yapılan taşınmaz tahsisinin mevzuata aykırı olmaktadır.
Söz konusu iki meclis kararında da 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c maddesine göre ortak proje kapsamında tahsis yapılacağı belirtilmiştir. Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre, belediyelerin dernek, vakıf, birlik, kuruluş ve benzeri teşekküllerle ortak hizmet projeleri gerçekleştirmeleri mümkündür. Bunun için ortak hizmet projesi kapsamında yapılacak işin belediyenin görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda olması, belediye meclis kararı alınması ve taraflar arasında bir protokol imzalanması gerekmektedir.
Ancak bu kapsamda Bursaspor Kulübü ile mevzuata uygun olarak yapılmış ortak proje olmayıp taraflar arasında “ürün kirası sözleşmesi” yapılmıştır.
Tamamı idare tarafından 394.528.265,14 TL yatırımla yapılan stadyum Belediyenin bir taşınmazı olup, taşınmazların kiralanmasına ilişkin esas ve usuller 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nda belirtilmiştir. Belediye Başkanı ve Bursaspor Kulübü arasında “ürün kirası sözleşmesi” yapılması, Belediye Meclisince verilen yetkinin aşılarak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamı dışında işlem tesis edildiğini ortaya koymaktadır.
İdare ve Bursaspor Kulübü arasında 14.02.2017 tarihinde imzalanan Sözleşme, Meclis kararına dayanılarak yapılmış olup, Kurum mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması için 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
5393 sayılı Belediye Kanunun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesi gereğince bir taşınmazın üç yıldan fazla süre ile kiraya verilmesi kararını vermek Meclisin yetkisindedir. Ayrıca 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 13’üncü maddesine göre ihale komisyonu Belediye Encümenidir. Aynı Kanun’un 35’inci maddesinde İhale usullerinin neler olduğu belirtilmiş olup, 36’ıncı maddesinde ihalelerde kapalı teklif usulünün esas olduğu ifade edilmiştir.
Ancak Kurum ve Kulüp arasında yapılan sözleşme, kiralamaya ilişkin olarak 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’na aykırı olarak sadece Meclis kararına dayanılarak yapılmıştır.
İdare ve Kulüp arasında yapılan sözleşmede kiralanacak stadyumun kullanım bedelinin tespitine, reklam gelirleri, alt kira yetkisi ve diğer mali hükümlerine ilişkin olarak, stadyum kiralanması konusunda ülke çapında genel uygulayıcı kurum olan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün “Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü İşletme Yönetmeliği” ve bu yönetmeliğe dayanılarak çıkarılan ücret tarifesi ile uygulanacak esaslar dikkate alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Spor Genel Müdürlüğü tarafından 05.07.2017 tarihinde yayımlanan ücret tarifesine göre 2017-2018 Futbol Sezonunda Süper Lig Kulüplerince kiralanan ve müsabakalarının oynanacağı seyirci kapasitesi 30.001’den 45.000’e kadar olanlar için; sezonluk olarak kiralanması halinde her bir müsabaka için 35.700,00 TL (KDV Hariç) olarak belirlenmiştir.
Ayrıca uygulanacak esaslarda;
Müsabaka net hasılatının %7’sinin alınacağı,
Stadyumda bulunan büfe, kafeterya, reklam ve benzeri yerlerin işletme hakkı ile ilgili kuruluşlardan alınacak tesise giriş ücretlerinin alınacağı,
Kira ücretleri lig ve kupa müsabakaları için geçerli olduğu, Hususları yer almaktadır.
Ancak İdare ve kulüp arasında yapılan sözleşme ile bilet satış gelirlerinin tamamı kulübe bırakılmıştır. Stadyum giriş kapıları ve tribün kapılarının isim hakları geliri ile Bursa Büyükşehir Belediyesi Stadyumu kompleksinde yer alan her türlü reklam ve kira gelirleri tamamen Kulübe ait olduğu ifade edilmiştir.
İdare tarafından alınması gereken tüm bu gelirlerin Kulübe bırakılması ürün kirası sözleşmesi niteliğine aykırı olup, söz konusu gelirlerin tutarı kadar Kulübe nakdi yardım yapıldığını ortaya koymaktadır. Bu uygulama Ancak 5393 sayılı Belediye Kanununun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin son fıkrasında Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29’uncu maddesinin ve 5253 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin belediyeler için uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu hükme göre belediyelerin dernek, vakıf, birlik ve benzeri kuruluşlara ayni veya nakdi yardım yapabilmesi mümkün değildir.
Ayrıca 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nun Kesin teminat başlıklı 54’üncü maddesinde;
“ Taahhüdün, sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmasından önce müteahhit veya müşteriden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır.” hükmü yer almaktadır.
Yapılan sözleşme aylık 60.000,00 TL üzerinden 29 yıl süre ile olup mezkur kanuna göre alınması gereken kesin teminat miktarı (sözleşme toplam bedeli:50.460.000,00 TL* %6)= 3.027.600,00 TL olması gerekmektedir. Ancak Kulüpten herhangi bir kesin teminat alınmamıştır.
Son olarak, taraflar arasında yapılan sözleşmeye göre kulüp tarafından ödenmesi gereken kira bedellerinin toplamı, kira başlangıcı olan 01.02.2016 tarihinden 31.12.2017 tarihine kadar 1.455.570,00 TL (KDV Hariç) olup herhangi bir tahsilat yapılmamıştır. Sözleşmede yer alan “kira bedellerinin herhangi ikisinin üst üste ödenmemesi halinde ihtar ya da ihbara gerek olmaksızın kira dönemi sonuna kadar olan tüm kira bedelleri muaccel hale gelmiş sayılacağını taraflar peşinen kabul eder.” hükmü gereğince tüm kira bedelleri muaccel hale gelmesi gerekmektedir. Ancak idare tarafından bu kapsamda yapılmış herhangi bir tahakkuk ve tahsilat işlemi bulunmamaktadır. Kira dönemi sonuna kadar tüm kira bedellerinin muaccel hale gelmesi nedeniyle (28*12*60.000,00)= (20.160.000,00 TL – 1.455.570,00 TL yapılan tahakkuk)=18.704.430,00 TL (KDV hariç) alacak tahakkuku yapılması gerekmektedir.
Mali tablolarda, alacak tahakkuku yapılmaması nedeniyle 120 Gelirlerden Alacak Hesabı ve 600 Gelirler Hesabı 18.704.430,00 TL eksik gösterilmiştir.
Kamu idaresi cevabında;
Mahalli müşterek niteliğinde ki yerler için her ne kadar öncelik sırasında belediyenin mali durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınsa da, yapılan tesis bedeli mukabilinde kullanıma verildiği, Bedelsiz bir kullanımın söz konusu olmadığı,
Yukarıdaki yasa metinlerindeki spor kavramı daha geniş perspektifte değerlendiğimizde söz konusu spor tesisini Büyükşehir Belediyesinin yapmasında bir engel gözükmediği,
B ) Stadyumun yapı alanının oturduğu alan itibari ile arsa temini, kamulaştırması ve imar işleri tamamlanmış ve uygulama projeleri yapılarak ihaleye çıkıldığı, Kamulaştırmasız el atmalar ise çevre düzenlemeleri faaliyetleri kapsamında olduğu, Raporun bu maddesindeki hususlar halen belediyemizin cari gündeminde olup neticelendirilmesi çalışmasının devam ettiği,
C ) Stadyum, Belediyemizce alınmış meclis kararı ve 5393 Sayılı Kanunun 75/c maddesi gereğince; söz konusu kulüp kamu yararına çalışan dernekler statüsünde olduğundan ortak hizmet projesi kapsamında ve 5216 Sayılı Kanunun 7/m maddesi uyarınca spor yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek ve işlettirmenin Belediyemizin görev, yetki ve sorumluluk alanına giren işlerden olması nedeniyle Bursaspor Kulübüne devredildiği,
D ) İdaremiz bütçesinden Bursaspor'a herhangi bir ayni veya nakdi yardım yapılmadığı, Ayrıca Bursaspor Kulübü Derneği Ulusal ve Uluslararası alanda profesyonel bir kulüp olması sebebiyle elde ettiği gelirler söz konusu olduğu, Stadyumun Bursa'da talep edecek başka bir kulüp bulunmayacağı gibi, bulunsa da anılan gelirleri niteliği itibariyle elde etmesi de mümkün olmadığı, Bu nedenle söz konusu gelirlerle stat kirasının mukayese edilerek ayni veya nakdi yardım söz konusu edilmemesi gerektiği, Ayrıca Bursaspor'dan 2886 Sayılı Kanun kapsamında ihale yapılmadığı için teminat alınmadığı,
Kira bedellerinin herhangi ikisinin üst üste ödenmemesi halinde kira dönemi sonuna kadar olan tüm kira bedellerinin muaccel hale gelmiş sayılacağı ile ilgili protokol maddesi tadil edileceği,
ifade edilmiştir.
Sonuç olarak
Protokolün 5’inci maddesinde; “Belediye, Protokolün imzalanmasından sonra, işbu protokol konusu işleri gerçekleştirebilmek için protokol hükümlerine uygun olmak ve protokol süresini aşmamak kaydıyla;” denilmektedir.
Dolayısıyla 5’inci maddenin (a) bendinde yer alan “resmi kurumlar ile üçüncü şahıslarla her türlü sözleşmeyi akdedebilecektir.” hükmü protokol konusu iş olan UEFA ve FIFA kriterlerine uygun 45.000 kapasiteli stadyum yapmak olduğu için söz konusu bent uyarınca sadece stadyum yapımı ile ilgili olarak resmi kurumlar ve üçüncü şahıslarla her türlü sözleşme yapılabilir. 5'inci maddenin son fıkrası açık bir şekilde stadyumun kullanım hakkını kısmen veya tamamen üçüncü şahıslara devrini yasaklamaktadır. Protokole aykırı davranış nedeniyle Gençlik Spor Genel Müdürlüğünce protokolün feshi gündemde olmaya devam etmektedir.
Ayrıca Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta, 5216 Sayılı Kanunun Büyükşehir Belediyesinin görev yetki ve sorumlulukları başlıklı 7/m maddesinde spor ile ilgili yerleri yapmak/yaptırmak 5393 yasanın 14/a maddesinde de spordan bahsettiği, mahalli müşterek niteliğinde ki yerler için her ne kadar öncelik sırasında belediyenin mali durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınsa da, yapılan tesis bedeli mukabilinde kullanıma verildiği, bedelsiz bir kullanımın söz konusu olmadığı ve yasa metinlerindeki spor kavramı daha geniş perspektifte değerlendiğimizde söz konusu spor tesisini Büyükşehir Belediyesinin yapmasında bir engel gözükmediği belirtilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir ve İlçe Belediyelerinin Görev ve Sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinin (m) bendi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin Görev ve Sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinin (a) bendi birlikte değerlendirildiğinde; Büyükşehir Belediyesinin spor tesisleri yapabilmesi için mahallî müşterek nitelikte olmak şartı ve Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet etmesi şartı gerekmektedir.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile yapılan Protokolde de yer alan UEFA ve FİFA kriterlerine uygun yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyum yapmak, mahallî müşterek nitelikte ve Büyükşehir’in bütünlüğüne hizmet eden spor tesisi olmadığı için cari mevzuata göre söz konusu iş Büyükşehir Belediyesinin görevleri arasında değildir. Bu itibarla, yapılan tesisin bedeli mukabilinde kullanıma verilmesi mevzuata aykırı yapılan işin esasını değiştirmeyecektir.
B ) Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta; Stadyumun yapı alanının oturduğu alan itibari ile arsa temini, kamulaştırması ve imar işleri tamamlanmış ve uygulama projeleri yapılarak ihaleye çıkıldığı, Kamulaştırmasız el atmalar ise çevre düzenlemeleri faaliyetleri kapsamında olduğu, raporun bu maddesindeki hususlar halen belediyenin cari gündeminde olup neticelendirilmesi çalışmasının devam ettiği belirtilmiştir.
Bulguda yer alan iki adet kamulaştırmasız el atma, stadyum kompleksine ilişkin olup, Bursaspor Kulübünün kullanımına verilen alanı kapsamaktadır. Söz konusu kamulaştırmasız el atmalar çevre düzenleme faaliyetleri kapsamındaki yapım işleri ile ilgili olup, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce Uyulması Gereken Diğer Kurallar” başlıklı 62’nci maddesine göre arsa temin edilmeden ve kamulaştırma yapılmadan ihaleye çıkılamaması gerekmektedir.
Ancak bu hükme rağmen kamulaştırmasız el atma yapılarak, kamulaştırmasız el atma davaları nedeniyle idare tarafından ilave giderlere katlanılmıştır.
Ayrıca Kurum tarafından gönderilen cevapta, bulguda yer alan “hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınması gerektiği” hususuna ilişkin bir açıklama yapılmamıştır.
Bulguda da yer aldığı üzere; stadyumun yapımına başlandığı tarih olan 2011 yılı kesin hesabında gerçekleşen bütçe geliri 571.309.576,00 TL ve gerçekleşen bütçe gideri 889.320.787,00 TL olmuştur. Ayrıca 2011 sonu itibariyle Kurumun toplam borç stoku 1.066.486.374,15 TL dir.
2011 yılında yapımına başlanılan ve halen çeşitli yapı işleri devam eden stadyuma ilişkin olarak şu ana kadar idare tarafından yapılan tüm ödemelerin toplamı 394.528.265,14 TL dir. Ancak söz konusu devam eden işler ve kamulaştırmasız el atma davaları neticesinde ödenecek olan tutarlar sebebiyle toplam tutar daha da artacaktır.
İdare tarafından amatör spor kulüplerine kanunen yapabileceği nakdi yardımlar dahil olmak üzere, mahalli müşterek nitelikte olan spor faaliyetlerine ilişkin olarak 2012-2017 arasındaki altı yıllık dönemde yaptığı toplam harcama tutarı ise 87.405.010,22 TL olarak gerçekleşmiştir.
Mevzuat hükmüne göre, hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınması gerekmektedir. Ancak 2011 yılı itibariyle Kurumun borç stoku ve gelirleri ile giderleri dikkate alındığında; mahallî müşterek nitelikte olmayan UEFA ve FİFA kriterlerine uygun yaklaşık 45.000 kapasiteli stadyum yapmak, belediyenin mali durumu açısından önceliğinin olmadığını ortaya koymaktadır.
C ) Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta; stadyum, meclis kararı ve 5393 Sayılı Kanunun 75/c maddesi gereğince; söz konusu kulüp kamu yararına çalışan dernekler statüsünde olduğundan ortak hizmet projesi kapsamında ve 5216 Sayılı Kanunun 7/m maddesi uyarınca spor yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek ve işlettirmenin Belediyenin görev, yetki ve sorumluluk alanına giren işlerden olması nedeniyle Bursaspor Kulübüne devredildiği belirtilmiştir.
Büyükşehir Belediye Meclisinin 22.01.2015 tarih ve 164 nolu kararında “5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c bendi uyarınca; Büyükşehir Belediyesi Stadyumu ve Stadyum ile ilişkili yapı ve alanların, Bursaspor Kulübü Derneği’ne, aylık kullanım bedeli 60.000,00-TL+ KDV bedelle, 10 yıllığına tahsisi” ifadesi yer almaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer Kuruluşlarla İlişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde;
“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;
d) Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür.” denilmektedir.
5018 sayılı Kanun’un 47'nci maddesi, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazların tahsisinde kamu hizmeti ve kamu idaresi olmak üzere iki temel ölçütün varlığını aramaktadır. Başka bir ifadeyle, kamu idarelerinin mülkiyetlerindeki taşınmazlar kamu hizmetinin bulunmadığı yahut tahsisin yapılacağı tarafın kamu idaresi olmadığı durumlarda tahsis edebilmeleri mümkün değildir.
Belediye Meclisine 5393 sayılı Kanun’un 18’inci maddesi ile verilen taşınmazların tahsis yetkisi sınırsız bir yetki olmayıp bu yetkinin kullanımında, 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi ile 5018 sayılı Kanun’un 47’nci maddesinde getirilen düzenlemelere riayet edilmesi gerekirken, Büyükşehir Belediye Meclisinin mezkûr kararlarında bu düzenlemelere uyulmamış ve kamu kurum ve kuruluşu niteliği taşımayan Bursaspor Kulübüne Belediye taşınmazı tahsis edilerek Belediye Meclisine verilen yetki aşılmıştır.
Öte yandan, söz konusu tahsisin bedelli olması, yapılan işlemin tahsis niteliğini ortadan kaldırmamakta ve taşınmazın kiralandığı anlamına gelmemektedir. Kaldı ki, belediye mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması için belediye meclis kararı tek başına yeterli olmayıp böyle bir durumda 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
Söz konusu meclis kararında 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c maddesine göre ortak proje kapsamında tahsis yapılacağı belirtilmiştir. Yukarıdaki mevzuat hükümlerine göre, belediyelerin dernek, vakıf, birlik, kuruluş ve benzeri teşekküllerle ortak hizmet projeleri gerçekleştirmeleri mümkündür. Bunun için ortak hizmet projesi kapsamında yapılacak işin belediyenin görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda olması, belediye meclis kararı alınması ve taraflar arasında bir protokol imzalanması gerekmektedir.
Ancak bu kapsamda Bursaspor Kulübü ile mevzuata uygun olarak yapılmış herhangi bir ortak proje olmayıp, taraflar arasında “ürün kirası sözleşmesi” yapılmıştır.
D ) Kamu idaresi tarafından gönderilen cevapta; idaremiz bütçesinden Bursaspor'a herhangi bir ayni veya nakdi yardım yapılmadığı, Ayrıca Bursaspor Kulübü Derneği Ulusal ve Uluslararası alanda profesyonel bir kulüp olması sebebiyle elde ettiği gelirler söz konusu olduğu, Stadyumun Bursa'da talep edecek başka bir kulüp bulunmayacağı gibi, bulunsa da anılan gelirleri niteliği itibariyle elde etmesi de mümkün olmadığı, bu nedenle söz konusu gelirlerle stat kirasının mukayese edilerek ayni veya nakdi yardım söz konusu edilmemesi gerektiği, ayrıca Bursaspor'dan 2886 Sayılı Kanun kapsamında ihale yapılmadığı için teminat alınmadığı, kira bedellerinin herhangi ikisinin üst üste ödenmemesi halinde kira dönemi sonuna kadar olan tüm kira bedellerinin muaccel hale gelmiş sayılacağı ile ilgili protokol maddesi tadil edileceği belirtilmiştir.
İdare ve Bursaspor Kulübü arasında 14.02.2017 tarihinde imzalanan Sözleşme, Meclis kararına dayanılarak yapılmış olup, Kurum mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması için 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 2886 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir.
İdare ve Kulüp arasında yapılan sözleşmede kiralanacak stadyumun kullanım bedelinin tespitine, reklam gelirleri, alt kira yetkisi ve diğer mali hükümlerine ilişkin olarak, stadyum kiralanması konusunda ülke çapında genel uygulayıcı kurum olan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün “Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü İşletme Yönetmeliği” ve bu yönetmeliğe dayanılarak çıkarılan ücret tarifesi ile uygulanacak esaslar dikkate alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü İşletme Yönetmeliği'ne dayanılarak çıkarılan Uygulanacak Esaslarda;
Müsabaka net hasılatının %7’sinin alınacağı,
Stadyumda bulunan büfe, kafeterya, reklam ve benzeri yerlerin işletme hakkı ile ilgili kuruluşlardan alınacak tesise giriş ücretlerinin alınacağı,
Kira ücretleri lig ve kupa müsabakaları için geçerli olduğu,
Kira Bedeli Üzerinden %6 oranında teminat alınacağı, hususları yer almaktadır.
Ancak İdare ve Kulüp arasında yapılan sözleşme ile bilet satış gelirlerinin tamamı kulübe bırakılmıştır. Stadyum giriş kapıları ve tribün kapılarının isim hakları geliri ile Bursa Büyükşehir Belediyesi Stadyumu kompleksinde yer alan her türlü reklam ve kira gelirleri tamamen Kulübe ait olduğu ifade edilmiş olup, herhangi bir teminat da alınmamıştır.
İdare tarafından alınması gereken tüm bu gelirlerin Kulübe bırakılması ürün kirası sözleşmesi niteliğine aykırı olup, İdare tarafından alınmayan gelirlerin tutarı kadar Kulübe nakdi yardım yapıldığını ortaya koymaktadır. Bu uygulama Ancak 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin son fıkrasında Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Bütçelerden yardım yapılması” başlıklı 29’uncu maddesinin ve 5253 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin belediyeler için uygulanmayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu hükme göre belediyelerin dernek, vakıf, birlik ve benzeri kuruluşlara ayni veya nakdi yardım yapabilmesi mümkün değildir.
Son olarak, taraflar arasında yapılan sözleşmeye göre kulüp tarafından ödenmesi gereken kira bedellerinin toplamı, kira başlangıcı olan 01.02.2016 tarihinden 31.12.2017 tarihine kadar 1.455.570,00 TL (KDV Hariç) olup herhangi bir tahsilat yapılmamıştır. Sözleşmede yer alan “kira bedellerinin herhangi ikisinin üst üste ödenmemesi halinde ihtar ya da ihbara gerek olmaksızın kira dönemi sonuna kadar olan tüm kira bedelleri muaccel hale gelmiş sayılacağını taraflar peşinen kabul eder.” hükmü gereğince tüm kira bedelleri muaccel hale gelmesi gerekmektedir. Ancak idare tarafından bu kapsamda yapılmış herhangi bir tahakkuk ve tahsilat işlemi bulunmamaktadır.
Kurum tarafından gönderilen cevapta, sözleşmede yer alan “kira bedellerinin herhangi ikisinin üst üste ödenmemesi halinde kira dönemi sonuna kadar olan tüm kira bedellerinin muaccel hale gelmiş sayılacağı” hükmünün değiştirileceği belirtilmiştir. Ancak yürürlükte olan sözleşmeye göre söz konusu hüküm gereği muaccel hale gelmesi gereken tutarın geriye dönük olarak kaldırılması mümkün olmayacaktır.
Cari bir sözleşmenin Belediye menfaatlerini gözetmeden kulüp lehine değiştirilmesi hukukun temel ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.
Kira dönemi sonuna kadar tüm kira bedellerinin muaccel hale gelmesi ve alacak tahakkuku yapılmaması nedeniyle Kurumun 2017 Mali tablolarında, 120 Gelirlerden Alacak Hesabı ve 600 Gelirler Hesabı 18.704.430,00 TL eksik yer almaktadır.
En Çok Okunan Haberler