ANALİZ | Afyonspor nasıl bir takım ?

Ben Beysim Can, Bursaspor taraftarıyım. Profesyonel futbol scoutu ve analistiyim. Bu hafta Bursaspor'un rakibi Afyonspor hakkındaki görüşlerimi yazıya döktüm.

 

 Aşağıda paylaştığım görüşlerim 15 Ocak 2023 tarihli Hes İlaç Afyonspor - Nazilli Belediyespor maçın temelli olup, geçmiş maçlardan da anektodlar  eklenmiştir. 

Bu birinci bölümdür. 

 

       

Maçın ilk 10 dakikası Afyonspor'un 0-0 oyununu topa sahip olarak nasıl oynadığı hakkında güzel doneler verdi. Santranın ardından sahada yayılım şekilleri yukarıdaki görüntüdeki gibidir. Ön alan oyuncuları ve ofansif orta saha oyuncusu savunma oyuncuları ile eşleşiyor. İki bek oyuncusu çizgiye kadar açılıyor -  bu sezon TFF 2.ligde bekleri ofansif oyundan en çok kullanmaya çalışan takım olabilir, merkezdeki ikinci setin olduğu kısma bir orta saha oyuncusu opsiyon olarak yerleşiyor. Orta saha oyuncularından bir tanesi iki stoper yanına yaklaşıyor. Burası kritik nokta çünkü ilk 10 dakikadaki hücum girişimlerinin temel noktasını oluşturmakta.     Oyunun ilk 10 dakikası için Afyonspor'un hücum setleri hakkında söyleyebileceğimiz bir iki anektod var. Görsellerle anlatmadan önce temel oyun prensiplerini iyi bir incelemek gerekiyor. Aşağıda da görebileceğimiz gibi genellikle oyunu Olcay Şahan üzerinden kurmaya çalışıyorlar. Olcay ( zaman zaman Kaan Baysal bu rolü alıyor ) İki stopere yaklaşarak topu alıyor. Bu esnada bek oyuncuları, özellikle sağ bek, çizgiye kadar açılıyor. Bu esnada ileri uçta pozisyon alan oyunculardan biri rakip ön bloğun önündeki bir oyuncu ile eşleşiyor. Bu noktada ilk 10 dakikadaki paterne göre hücumları ikiye  ayrılıyor. Orta saha oyuncuları rakip ön bloğu biraz daha öne çekiyor ve set savunması arasındaki boşluk oluşuyor. Bu boşluğu bir orta saha oyuncusu koşu yapıyor ki maçın ilk kısmında bu genellikle 8 numara Kaan Baysal oldu. Diğer hücum opsiyonları ise, genellikle uzun topla olmak üzere rakip yarı sahada çizgide konumlanan sağ bekleri üzerinden geçişi sağlamak.  

İlk olarak üzerinden durmak istediğim oyun şablonu bu. Yukarıda bahsetmiştik. Bir oyuncu stoperlerin yanına gelerek pas opsiyonu oluyor. Bu pozisyonda bu rolü Kaan Baysal ( beyaz yuvarlak içinde ) Bu pozisyonda rakip pas kanallarının iyi kapattığı için uç oyuncularından biri top almak için sete giriyor ve iki blok arasında boşluğa Olcay Şahan'ın ( siyah yuvarlak içinde )  koşusu başlıyor  Yine benzer bir set oyunu kuruyorlar. Yukardaki görselin ilk kısmında klasik seti kuruyorlar. Nazilli pres noktasını biraz daha geride kuruyor. Pas kanalı sayısının arttırmak için kanat oyuncusu ( kırmızı yuvarlak içinde ) içe kayıyor ve set üçleniyor ve yukarıda bahsettiğimiz iki blok arasındaki boşluğu oluşturuyorlar. 

  77 numaralı oyuncu seti üçlediği anda 8 numaralı Kaan Baysal iki set arasındaki boşluğa koşu yapıyor. Burada pas tercihi onun üzerine olmuyor ama burada önemli bir iki husus var. Bu pozisyonda dönen topu topluyor Kaan Baysal. Özellikle uzun topla oynama alışkanlarını düşünürsek onlar için ciddi bir avantaj ve iyi bir oyun. Dikkat edilmesi gereken bir diğer noktada sağ bekin aldığı pozisyonun rakip adına ne kadar tehlikeli olabileceği.  Örnek olarak az önceki görseldeki dizilimi inceleyelim. 77 numaralı oyuncu sete geldiği anda sağ bek oyuncusu çizgide bomboş bir alanda bekliyor. Fotoğrafta yuvarlak içindeki oyuncuya en yakın Nazilli oyuncusu yani sol kanat oyuncusu, bu pozisyonda çevre kontrolü yapmakta çok sıkıntı yaşıyor. Çünkü hem arkasında hem solunda potansiyel pas tehdidi var. 77 numaralı Afyonspor oyuncusu bu sebeple sete kolayca giriyor ve potansiyel bir pas opsiyonu olup oyunu açabilecek bir konuma geliyor.   Fakat burada bana göre daha verimli bir oyun planı gözüküyor. 77 numaranın oyunu sağa beke veyahut Olcay'nın direkt sağ bekin koşun yoluna pas attığı durumda senaryo ne olurdu ? Sağdaki gibi. Mavi yuvarlaktaki rakip oyuncu kademeye girecek ve beyaz yuvarlak içinde Kaan Baysal o yaptığı koşuyu ceza alanı sol köşesine yönlendirecek. Güzel ve basit bir geçiş oyunu planı.  Sağ bek oyuncuları ve sağ kanat oyuncuları kendi içlerinde topsuz alan uyumu ve anlaşmasını iyi yapıyorlar.  Sağ kanat oyuncuları topla buluşmadan bile ciddi koşu alanı açıyor, özellikle sağ bekte oynayan oyuncu için. Bunun somut bir örneğini görmek için aşağıdaki görüntüye bakalım.  Hücum oyunlarının temel iki ayrıma uğradığında bahsetmiştik. Bu sefer merkezden oynamak yerine geçişi uzun topla bek oyuncusu üzerinden yapma planlarını görüyoruz. Maç içinde bunu sık sık deniyorlar zaten. Stoper oyuncusu bu sefer inisiyatifi alıyor. Olcay yine yanında konumlanmış ve savunma sanki üçlü savunma konumunu alıyor. İkinci görüntüde pas atılıyor ve Olcay hareketleniyor. Bek oyuncusu topa alıyor ve yanına gelen Olcay'a topu aktarıyor ( üçüncü kısım ) O esnada kanat oyuncusu içten kanada doğru kayıyor ve sol kanada doğru kayıyor. O esnada açılan boş alana Olcay'ın pası ile koşusunu yapıyor sağ bek. Özellikle üçüncü bölge girişinde topsuz koşu yapıp alan açma pratikleri çok iyi ve etkili şekilde kullanıyorlar.  Sağ bek oyuncusu aynı zamanda hücumun iyi bir destekleyici elemanı. Önünde oynayan kanat oyuncusu çizgiye kaydığında kendisi iç koridora giriyor ve pas istasyonu oluyor. Ters kanattan gelen akınlarda yay çevresine kadar yaklaşıp pozisyon alıyor.  Afyonspor'un bu sezon izlediğim maçlar içerisinde gözüme çarpan en büyük defolarından biri geriye dönüş savunmasında yaşadıkları temel sıkıntıydı. Orta saha oyuncuları ligin üzerindeki teknik ve oyun bilgisi çok iyi oyuncular ama top rakipte ve alan genişlediğinde defoları ortaya çıkıyor. Ligin ilk yarısındaki Düzce maçı bunu çok iyi bir örneğiydi. Rakibin orta sahasının yeteri derecede sert ve hamleli olmaması bilhassa sete oturmuş takımlara karşı link-up oyunu ve driplinge karşı yanıt vermekte oldukça zorlanıyorlar. Top onları geçtikten sonrası iki blok arasındaki mesafeleri gittikçe artıyor. Bunu bir not olarak aklımızda tutalım ve aşağıdaki görüntüye bakalım.   

Bu görüntüde Afyonspor hücumda topu kaptırıyor. Toplu oyundaki doğal hücum yayılımları sebebiyle iki bloğun arasındaki mesafe korkunç seviyeye çıkıyor. Topun olduğu noktaya yeterince bir baskı gelmiyor ve Nazilli güzel bir kontra atak fırsatı yakılıyor.  

Ve sağdaki görüntü oluşuyor. Sol bek oyuncusu müdahale etmek için kademeye giriyor ama başarılı olamıyor, merkeze dönen top için sağ stoper kademeye girmeye çalışıyor ama rakip çok geniş alan yakaladığı için müdahele başarısı doğal olarak düşük oluyor. Burada dikkati çekmek istediğim bir nokta var. Sol bek oyuncuları genellikle hücumda çok değerlendirilmezken sağ bek oyuncuları az önce söylediğim gibi çok değerlendiriyor. Oyunu çok geniş alanda oynuyor ve bu pozisyonda olduğu maçların içinde uzun koşuları var.  Peki bu pozisyonun sonunda ne oluyor ?   

Bir şey olmuyor top taca çıkıyor. Ama burada dikkati çekmek istediğim başka şeyler var. Yukarıda söylediğimiz gibi orta saha oyuncuları top oyunda iyi iken topsuz oyunda top onaları geçtiğinde ve alan genişlediğinde oyundan kopma eğilimindeler. Siyah yuvarlak içinde oyuncular hücum devam ederken Afyonspor oyuncularının bulundukları konum. Üçüncü bölge girişindeki Nazilli'li oyuncu hem koşu yapmaya müsait hem de ribaund topları toplamaya müsait. Afyonspor'u izlerken emsal aldığım maçlardan biri Düzce maçıydı. Düzcespor, Afyonspor orta sahasının bu defosunu hem kontra atak hemde set oyununda çok iyi kullanmıştı. Ve etkili hücumlarının hemen hemen hepsi dripling veyahut sağ iç koridordan sol kanada açılan toplar sonucu olmuştu. Sağ bek sürekli gel-git oyunu yapması enerjisini ciddi manada bitiriyor ve defolarını ortaya çıkarıyor. 

Düzcespor'un Afyon karşısında iyi bir şekilde kullandığı kurgunun bir benzerini Nazilli'de işlemiş. Pazar günü Bursaspor'un maç içindeki en büyük silahlarından biri bu olacak. Nazilli kendi yarı sahasında topu kazanıyor. 

 

Nazilli'nin 8 numarası kendi ikinci bölgesinde topu alıyor ve o anda Olcay'ın baskısı geliyor ( 1.kısım )Olcay'ın baskısından kolay bir şekilde kurtulup topu çizgideki kanat oyuncusuna gönderiyor ( aynı zamanda merkeze koşusunu yapıyor ) ve kanat oyuncusu Afyon'nun sol bekini kendine çekiyor.  ( 2.kısım ) Koşuyu yapan oyuncu topu tekrar alıp geçişi yapıyor. Burada dikkati çeken detaylar var Afyonspor rakibi ilk setten geçirdikten geri dönüş savunma oyununda ciddi sıkıntı yaşıyor. Sol bek ve sol stoperlerinin hamle zamanlamaları sağ bek ve sağ stopere göre daha düşük. Bu nedenle hızlı oyunda topun gerisinde kalıyorlar. Ayrıca yapılacak link up oyunları bu oyuncular üzerinden yapılabilir. 

Sağdaki görüntüde sol stoperin, link up oyununda topu döndüren oyuncuya karşı aldığı pozisyon alma hatası görülüyor. Ayrıca bu pozisyonun oluşumunu aktarıyorum : Sol kanattan merkeze dönen top, merkezden sağ kanada, sağ kanat çapraz merkez pas ve bir dikine pas şekilde üçüncü bölgeye geçiş. Buradan çıkan sonuç şudur : Topun yönü değiştikçe, Afyonspor yayılımında ciddi sıkıntı yaşanıyor.

Sağdaki görüntü aynı pozisyon içinde sağ ve sol kanatta gelişen akınlarda Afyonspor'un saha yılımı gözükmektedir. 

 Nazilli'nin hücum opsiyonları arttıran iki sebep var. Oyunun kurulumunun merkezden olması ve ikinci setin içgüdüsel olarak ön alan oyuncularından olmasından dolayı ön bloğun pres merkezini önde kurması. Orta saha oyuncularının genel profillerine baktığımızda  15 numara ve 8 numaralı oyuncular genellikle sahanın hemen hemen her yerini kullanıyorlar. İç koridorlar inip pas opsiyonları oluyorlar. 15 numara zaman forvetinin yanında da pozisyon aldığı oluyor ( özellikle üçüncü bölgeye yerleşilen pozisyonlarda ) 10 numara Olcay ise topsuz oyunda hemen hemen hep merkezde oynamakta. Bu pozisyonda bence asıl görülmesi gereken pres noktasını öne çeken Afyonspor ve Olcay'ı rakip üzerine prese gidip merkezi tamamen boşaltması. Top yarı alana geçmeden üç tane opsiyon var daha önemlisi beyaz yuvarlak içine aldığım çok daha hızlı ve etkili bir geçiş elemanının merkezde bomboş kalması. Bursaspor'un bu maçta kullanabileceği en önemli silahlardan birinin bu olduğunu düşünüyorum.    Afyonspor kendi yarı alanında, farklı kanat ve bölgelerdeki aldıkları konumu görüyoruz soldaki görselde. Üç orta saha oyuncusu birbirine yaklaşıyor, kanat oyuncuları desteğe geliyor ve pas kanallarını kapatıyor. Başarılı hamle ve sertlik konusundaki zaaflarını rakibi dar alana sıkıştırarak kompanse ediyorlar. Bunu takım olarak rakip yarı saha da iyi yapıyorlar ve kaptırılan toplar sonrası özellikle iç kanat bölgelerinde yayılımları başarılı. Bu konuda pratiklerinin iyi olduğunu düşünüyorum. Ters olarak top merkezden geldiğinde ve merkeze geçtiğinde ve dolayısıyla alan genişlediğinde defoları ortaya çıkıyor. Bu daralttıkları alanlar onların için ekstra geçiş alanı fırsatı veriyor. Daha fazla görsele boğmamak için buraya koymadım ama yukarıdaki görselin ikinci kısmındaki pozisyon sonrası top merkeze 8 numara Kaan Baysal'a geliyor. O esnada sol kanat oyuncusu çizgiye açılıp, sol koridoru boşaltıyor ve Kaan Baysal oraya koşusunu yapıyor. Yine onlar adına güzel bir geçiş oyunu denemesi oluyor.  Sağdaki görüntü, hücumda kaptıralan top sonrası alan daraltmak için topun olduğu bölgeye kayan ön alan oyuncuları. Top oradan çıkmasına rağmen stoper oyuncusu da o alandaki yayılıma katılıyor ve geçiş oyunu engelleniyor.  Tabii ki bu riskli bir oyun türü.   Hücum yaparken takım doğal olarak açılır ve genişler. Afyonspor'da böyle oynuyor ama ön bölge genişlerken arka bölgeninde buna eşlik etmesi bu oyunu güçlendirir. Bu noktada defoları var. Afyonspor sağ beki içeri atıyor, sağ kanat çizgiye iniyor ve Olcay onlara yaklaşıyor. Ardında top kaptırılıyor ve Nazillili oyuncu merkeze dönüyor ve tek topla çok iyi bir geçiş oyunu fırsatı yakalıyorlar. Olcay'ın bu pozisyonda yine öne çıktığını ve geçişin onun boşalttığı alandan gerçekleştiği söylemek gerekiyor.  Genellikle uzun top ile oynadıklarını söylemiştik. Rakipten ön alan presi gördüklerinde de genellikle uzun oynama eğilimleri var. Pazar günkü maçta Bursaspor ön alan presi yaptığında, bana göre öncelikli olarak birincil pasör Olcay ikincil pasör Kaan Baysal'ın rahat top kullanımını engellemek olmalı.  Burada blok arasına inen oyuncu onların için bir opsiyon olmakla birlikte 20 numaralı sol kanat oyuncuları çabuk hızlanması ve çizgiye yakın oynaması nedeniyle savunma arkası koşuları ile can yakabilir.    Yukarıdaki görüntüde olduğu gibi. Çabuk hızlanabilmesi, geniş alanı kullanabilmesi imkanını verdiği için bu tarz pozisyonlarda ciddi tehlike yaratabilir 20 numara. 1.kısımda Olcay'ın rahat bir şekilde oyunu kurarken 9 numaralı oyuncunun da bulunduğu pozisyona dikkat etmek gerekiyor. Ceza sahasına girişte diğer kanat oyuncusu ile yer değiştiriyor. Burada dikkat etmek gereken bir husus var. 77 numaralı oyuncunun topsuz alandaki oyun bilgisi bu maç özelinde iyi izlenim verdi. Özellikle bu tarz pozisyonlarda arka ve ön direk koşularına özellikle dikkat etmek gerektiğini düşünüyorum.